İlk Reglini Anlamak: Genç Kızlar İçin Rehber

Regl Nedir ve Ne Zaman Başlar?

Regl, basitçe söylemek gerekirse, ergenlik çağındaki bir kızın rahminin her ay hamilelik hazırlığı yapması ve hamilelik olmayınca da hazırlanmış dokuları kan ile birlikte vücuttan atmasıdır. Bu döngü yaklaşık 28 günde bir gerçekleşir ve genelde 3-7 gün arası sürer. İlk reglini genellikle 11-14 yaşları arasında görürsün, ama bu herkes için farklı olabilir. Bazı kızlar 9-10 yaşında başlarken, bazıları 15-16’ya kadar adet olmayabilir – bu geniş normal aralık seni şaşırtmasın. Ailede annenin veya ablanın ilk regl yaşını öğrenmek bazen fikir verebilir, çünkü genetik benzerlik gösterebilir.

İlk reglinden önce vücudunda bazı değişiklikler fark edebilirsin. Göğüslerin büyümeye başlamış, kalçaların belirginleşmiş olabilir. Koltuk altı ve bacak bölgelerinde tüylenme görmüşsündür. Tüm bunlar vücudunun kadınlığa hazırlandığını ve yakında regl olabileceğini gösteren işaretlerdir. Yine de, ilk kanaman tam olarak ne zaman olacak tahmin etmek zordur. Belki hiçbir belirti olmadan bir sabah uyandığında pijamana bulaşmış hafif bir leke fark edeceksin. Bu nedenle hazırlıklı olmakta fayda var: Çantanda bir adet ped bulundurmak iyi bir fikir olabilir. Okulda veya dışarıda ilk kez adet olursan, paniklemeden hemen en yakın tuvalete git ve pedini kullan. Etrafta annen, ablan veya güvendiğin bir kadın varsa ondan yardım istemekten çekinme – herkes ilk seferinde biraz acemilik yaşar.

İlk Regl Anında Neler Hissedeceksin?

İlk adet kanaman başladığında muhtemelen şaşıracaksın. Kimi kız “Başına bir şey geldiğini” sanıp korkabiliyor, kimi ise daha önceden duyduğu için hemen ne olduğunu anlıyor. Kanaman genellikle kahverengimsi veya parlak kırmızı bir leke olarak başlar. Miktarı ilk günlerde az olabilir, zamanla biraz artabilir. Bu süreçte hafif karın krampları veya belinde ağrı hissedebilirsin – bu da çok normal. Regl sancısı denilen bu kramplar rahmin kasılıp gevşerken ortaya çıkıyor. Eğer ağrı hissedersen sıcak bir içecek içmek, karnına sıcak su torbası koymak iyi gelebilir. Okuldaysan ve çok rahatsızsan, öğretmeninden izin isteyip biraz dinlenmeyi deneyebilirsin.

Duygusal olarak da farklı hissedebilirsin. Bazı günler sebepsiz ağlayasın gelebilir veya çabuk sinirlenebilirsin. Buna tıpta PMS deniyor – “Premenstrüel Sendrom” – ve değişen hormon seviyelerinin ruh haline etkisi sonucu ortaya çıkıyor. Merak etme, bu hisler kalıcı değil ve bir süre sonra normale dönecek. Eğer çok bunalmış hissedersen derin nefes al, sevdiğin bir müziği dinle veya yakın bir arkadaşınla konuş. Unutma ki her genç kız benzer duygusal dalgalanmalar yaşayabiliyor, bunda utanılacak veya endişe edecek bir şey yok.

Hijyen ve Bakım İpuçları

Regl döneminde temizliğine özen göstermen önemli. Pedini genellikle 3-4 saatte bir değiştirmelisin (kanaman çok azsa bu süre biraz daha uzun olabilir). Çünkü ped uzun süre kalırsa bakteriler üreyip koku veya enfeksiyon yapabilir. Pedini değiştirdikten sonra mümkünse paketi ve kullandığın pedi çöp kutusuna at – eğer tuvalette çöp yoksa temiz bir poşete sarıp çantana koyabilir, uygun bir çöp bulunca atabilirsin. Tampon da duyabileceğin bir seçenek, ancak tampon kullanımına genellikle ilk yıllarda pedle alıştıktan sonra geçmen önerilir. Bir de menstrüel kap denilen silikon bardaklar var, ileride bunları da araştırıp öğrenebilirsin; bunlar çevre dostu seçenekler ama kullanımı biraz pratik gerektiriyor.

Regl döneminde genital bölge temizliğine dikkat etmelisin. Her ped değiştirdiğinde mümkünse su ile dış bölgeyi temizleyip kurula. Sabun direkt kullanmana gerek yok, çünkü vajina kendi kendini temizleyen bir organdır; sadece dış kısmı temiz suyla yıkaman yeterli. Kokulu ıslak mendiller veya deodorantlar kullanma, bunlar tahrişe yol açabilir. Eğer bir gün içinde ped değiştirecek imkan bulamadıysan ve rahatsız hissediyorsan, kalın tuvalet kağıdı veya peçete kullanarak geçici bir çözüm yapabilirsin ama sonra mutlaka düzgün bir pedi en kısa sürede kullan.

Kendini Rahat Hissetme Yolları

İlk regl deneyiminde rahat etmek için birkaç küçük tüyo:

• Rahat kıyafetler giy: Çok dar ve açık renk pantolonlar ilk günlerde seni tedirgin edebilir. Bunun yerine koyu renkli ve biraz bol giysiler tercih edebilirsin. Böylece sızıntı olursa fark edilmesi zor olur ve sen de daha güvende hissedersin.

• Isı ve masaj: Karnın ağrıyorsa sıcak bir su torbası veya havlu koymak işe yarar. Hafifçe karnına masaj yapmak da krampları azaltabilir.

• Hareket etmeyi dene: Canın pek istemeyebilir ama yürüyüş yapmak veya sevdiğin bir sporu hafifçe yapmak, kan dolaşımını hızlandırarak ağrını azaltabilir. En azından evde odanı toparlamak, dans etmek gibi aktiviteler bile iyi gelebilir.

• Beslenmene dikkat et: Çok şekerli veya tuzlu yiyecekler yerine meyve, sebze gibi daha dengeli şeyler yersen hem vücudun enerjisi yüksek olur hem de şişkinlik hissin azalır. Bol su içmeyi de unutma!

• Dinlen ve gevşe: Kendini yorgun hissedebilirsin, bu normal. Mümkünse biraz daha erken uyu, uzanıp sevdiğin diziyi izle veya kitap oku. Stres, ağrı eşiğini düşürebilir; o yüzden sakin kalmaya çalış.

Aklına takılan sorular olursa mutlaka güvendiğin bir yetişkine sor. Bu annen olabilir, ablan, öğretmenin veya bir aile büyüğü de olabilir. Eğer onlarla konuşmaya çekiniyorsan okulundaki rehber öğretmen veya hemşireyle de görüşebilirsin. İnternette güvenilir kaynaklardan (örneğin sağlık siteleri) bilgi alabilirsin, fakat her okuduğuna da inanma; en doğrusu bir doktora danışmak.

Unutma: Yalnız Değilsin!

İlk reglini yaşaman, kadın olma yolunda tamamen normal ve sağlıklı bir adım. Milyonlarca kız şu an seninle aynı deneyimi paylaşıyor. Belki arkadaşlarından bazıları da adet görmeye başladı bile – dilersen onlarla bu konuyu konuşabilirsin. İlk başta utanıyor olabilirsin ama zamanla bunun hayatının doğal bir parçası olduğunu göreceksin.

Kendini asla bu yüzden kısıtlama. Regl olmak, oyun oynamaya, derslerine girmeye veya hayallerine ulaşmana engel değil. Eğer bir gün aşırı ağrı veya farklı bir sorun yaşarsan, bunun çaresinin olduğunu ve doktorların yardım edebileceğini aklında tut. Bazı ülkelerde kadınlar regl dönemlerinde izin bile alabiliyor; İspanya, şiddetli regl sancısı çeken kadın çalışanlara ayda birkaç gün ücretli izin veren ilk Avrupa ülkesi oldu. Yani kadınların bu dönemde rahat etmesine yönelik anlayış dünya genelinde artıyor.

Kendine güven, vücudunu tanıdıkça onu daha çok seveceksin. Her soru sorulabilir, her sorun çözülebilir. Bu doğal süreci utanmadan, saklanmadan yaşaman en büyük hakkın. İleride sen de belki çocuklarına bunu özgüvenle anlatacaksın. Şimdilik herhangi bir sıkıntında annenle veya bir doktorla konuşmaktan çekinme. Unutma, güçlü ve sağlıklı bir genç kadın olmak yolunda ilk adımlarını atıyorsun – yolun açık olsun!